Framlög jöfnunarsjóðs á Strandir

Nú styttist óðum í sveitarstjórnar-kosningar og því gott fyrir almenning og væntanlega frambjóðendur að rifja upp hina ýmsu málaflokka sem sveitarstjórnarmenn fást við. Verulegur hluti tekna sveitarfélaganna á Ströndum kemur í gegn um Jöfnunarsjóð og eru tilkomin til að styrkja ýmsa þætti í rekstri sveitarfélaga, svo sem skólaakstur og snjómokstur í þéttbýli. Á Ströndum fá sveitarfélög líka töluverð framlög vegna fjarlægða innan sveitarfélaga og eru þau hugsuð til að auðvelda sveitarfélögum að halda upp jöfnu þjónustustigi í dreifibýli og þéttbýli. Stjórn Jöfnunarsjóðs hefur fyrir allnokkru gefið út áætlun um framlög til sveitarfélaga á árinu 2006, eins og sjá má í töflu hér að neðan.

Gert er ráð fyrir að skipting útgjaldajöfnunarframlaga til Strandahreppa verði með þessum hætti árið 2006:

Í byrjun janúar skal gerð áætlun um úthlutun útgjaldajöfnunarframlaga á árinu. Áætlunin skal byggð á upplýsingum um tekjur sjóðsins á fjárlögum ársins og íbúaskrá sveitarfélaganna 1. desember árið á undan, ásamt öðrum þeim gögnum sem byggt er á við útreikning framlaga.

Útgjaldajöfnunarframlög skal skerða hjá þeim sveitarfélögum sem hafa hlutfallslega háar tekjur á íbúa miðað við önnur sveitarfélög. Skerðingin hefst þegar meðaltekjur á íbúa, miðað við fullnýtingu tekjustofna sveitarfélags, eru 4% yfir meðaltali í hverjum viðmiðunarflokki skv. 2. mgr. 12. gr. Framlög falla niður þegar meðaltekjur á íbúa eru 30% yfir meðaltali. Skerðing innan þessara marka skal vera hlutfallsleg.

Hlutfallsleg skipting þess fjár sem er til ráðstöfunar samkvæmt þessari grein ræðst af eftirfarandi:

	Viðmið:	Hlutfall af heild:
	1.	Fjöldi íbúa á aldrinum 0–5 ára	24,4%
	2.	Fjöldi íbúa á aldrinum 6–15 ára	17,6%
	3.	Fjöldi íbúa á aldrinum 16–66 ára	5,9%
	4.	Fjöldi íbúa á aldrinum 67–80 ára	7,5%
	5.	Fjöldi íbúa á aldrinum 81 árs og eldri	4,9%
	6.	Fjöldi innflytjenda á aldrinum 0–5 ára	2,0%
		Samtals íbúatengd framlög:	62,3%
	7.	Fjarlægðir innan sveitarfélaga	8,8%
	8.	Fjöldi þéttbýlisstaða umfram einn	2,9%
	9.	Skólaakstur úr dreifbýli	21,5%
	10.	Fækkun íbúa	2,0%
	11.	Snjómokstur í þéttbýli	2,5%
		Alls:	100%

Skýringar á útreikningi framlaga:
a. Íbúatengd framlög: Við útreikning íbúatengdra framlaga, sbr. 1.–6. tölul., skal byggja á upplýsingum frá Hagstofu Íslands um íbúafjölda í sveitarfélagi í viðkomandi aldurshópi. Framlag til hvers sveitarfélags tekur mið af hlutfallslegum íbúafjölda þess af heildaríbúafjölda á landinu öllu innan hvers viðmiðunarflokks. Þegar lokið er útreikningi íbúatengdra framlaga samkvæmt framangreindu skal umreikna þau með tilliti til stærðar hvers sveitarfélags, á grundvelli eftirfarandi stuðla sem byggjast á íbúafjölda sveitarfélags. Stuðlarnir eru fundnir þannig (sjá fylgiskjal 1):
Sveitarfélög með færri en 2.400 íbúa fá stuðulinn 1,0.
Sveitarfélög með 2.400–9.000 íbúa fá stuðul hlutfallslega á bilinu 1,0–0,215.
Sveitarfélög með 9.000–15.000 íbúa fá stuðulinn 0,215.
Sveitarfélög með 15.000–22.000 íbúa fá stuðul hlutfallslega á bilinu 0,215–0.
Sveitarfélög með fleiri en 22.000 íbúa fá stuðulinn 0.

b. Fjarlægðir: Við mat á útgjaldaþörf sveitarfélags skal taka tillit til fjarlægða innan sveitarfélags og hlutfalls íbúa í þéttbýli og dreifbýli. Fjarlægðir í sveitarfélögum skulu mældar á eftirfarandi hátt:

	i)	Sveitarfélög með hlutfall þéttbýlis frá 0 til 50 fá stuðul hlutfallslega á bilinu 0,1–1,0.
	ii)	Sveitarfélög með hlutfall þéttbýlis frá 50 til 90 fá stuðulinn 1,0.
	iii)	Sveitarfélög með hlutfall þéttbýlis frá 90 til 100 fá stuðul hlutfallslega á bilinu 1,0–0,0.

c. Fjöldi þéttbýlisstaða umfram einn: Við útreikning skal taka tillit til sérstakrar útgjaldaþarfar sveitarfélaga sem halda þurfa úti þjónustu á fleiri en einum þéttbýlisstað innan sveitarfélagsins. Útreikningum skal þannig hagað að fjármagn skiptist hlutfallslega á eftirfarandi hátt:

	i)	60% skal skipta á grundvelli íbúafjölda í þéttbýlisstöðum umfram einn.
	ii)	40% skal skipta eftir fjölda þéttbýlisstaða umfram einn í hverju sveitarfélagi.

d. Skólaakstur úr dreifbýli: Útreikningur framlaga byggist á upplýsingum frá sveitarfélögum um fjölda grunnskólabarna í dreifbýli sveitarfélags, sem eiga heimili lengra en 3,0 km frá skóla, miðað við 1. október ár hvert. Framlög taka mið af samanlagðri akstursvegalengd frá heimili einstakra grunnskólabarna í dreifbýli sveitarfélaga að skóla og fjölda barna í akstri. Við útreikning framlaga er vægi samanlagðra akstursvegalengda 90% en vægi fjölda barna í akstri 10%.

e. Fækkun íbúa: Ef íbúum sveitarfélags hefur á síðustu þremur árum fækkað samtals um a.m.k. 15 íbúa og ársfækkun íbúa á sama árabili er að meðaltali meiri en 1% af íbúafjölda sveitarfélagsins, skal reikna út framlag vegna fólksfækkunar. Framlag byggist á samtals fjölda sem fækkar um síðustu þrjú ár umfram 15.
Skerðing á grundvelli tekna, sbr. 2. mgr. þessarar greinar, skal ekki eiga við um útreikning þessa þáttar útgjaldajöfnunarframlaga.

f. Snjómokstur í þéttbýli: Framlögum skal úthlutað til sveitarfélaga á snjóþyngstu svæðum landsins vegna útgjalda af snjómokstri, á grundvelli vinnureglna sem ráðherra setur skv. tillögum ráðgjafarnefndar og að fenginni umsögn Sambands íslenskra sveitarfélaga.