16/11/2024

Erindi að Nýp á Skarðsströnd


Sagnfræðingurinn Sverrir Jakobsson heldur erindi á Nýp á Skarðsströnd laugardaginn 27. júlí kl. 14. Erindið fjallar um landeigendur og héraðsvöld á Breiðafirði á 15. öld. Saga Breiðafjarðarsvæðisins á 15. öld hefur iðulega verið sögð sem saga aðsópsmikilla landeigenda. Þetta stafar að einhverju leyti af eðli heimildanna. Til dæmis gat Arnór Sigurjónsson sótt í mjög auðugan skjalaforða varðandi erfðadeilur afkomenda auðmanna frá 15. öld þegar hann ritaði Vestfirðinga sögu 1975.

Í þessum fyrirlestri er ætlunin að gera skýrari mörk á völdum á hinu opinbera sviði og einkasviðinu. Á hinu opinbera sviði voru fulltrúar konungs, sýslumenn sem voru sjaldan lengi í starfi og einungis karlar gjaldgengir í slík störf. Ætlunin er að gera grein fyrir breytingum á starfi sýslumanna á Breiðafirði sem tengjast störfum Björns Þorleifssonar sem hirðstjóra um miðja 15. öld.

Á hinn bóginn var svo einkasviðið þar sem yfirráð yfir jarðeignum skiptu miklu máli og erfðamál höfðu áhrif á deilur og jafnvel vígaferli ættingja. Hlutur kvenna var mun meiri á einkasviðinu þar sem þær voru iðulega í þeirri stöðu að reka hjúskaparpólitík og miðla risavöxnum eignasöfnum til næstu kynslóðar.

Að lokum verður því velt upp hvers vegna breiðfirskir höfðingjar á 15. öld hafi ekki staðið fyrir ritun mikilvægra handrita í sama mæli og forfeður þeirra á 14. öld.

Sverrir Jakobsson er lektor við Háskóla Íslands í miðaaldasögu. Sverrir leiðir verkefnið Saga Breiðafjarðar sem fékk styrk hjá Rannís árið 2011. Sverrir er höfundur fjölda greina og fræðirita á sviði sagnfræði.

Erindið verður haldið 27. júlí að Nýp á Skarðsströnd, kl. 14 og verður um hálftíma langt. Síðan verða umræður og boðið upp á kaffi.